BOBİNLER


Devrelerde bulunan akım yollarının hepsi genel açıdan birer bobin görevi yapmaktadır. Bobinin bu yollardan farklı olan yanı uzunluk ve kendi üzerine olan etkisidir. İlk elektrik akımı bulan insanoğlu uzun bir teli metal parça üzerine sararak akım geçirdiğinde metalin mı

.

              Devrelerde bulunan akım yollarının hepsi genel açıdan birer bobin görevi yapmaktadır. Bobinin bu yollardan farklı olan yanı uzunluk ve kendi üzerine olan etkisidir. İlk elektrik akımı bulan insanoğlu uzun bir teli metal parça üzerine sararak akım geçirdiğinde metalin mıknatıs görevi yaptığını ve akımın yönüne göre metalin uçlarında NS kutuplarının oluştuğunu bulmuştur. Bulan kişi yine Faraday(1791-1867)'dır. Kısacası bobin bir iletkenin üzerinden geçen akımı manyetik alan çizgilerine çevirerek yapısal olarak enerji dönüşümünü gerçekleştirmiştir.
    
                Tersi durumunda da yani bir manyetik cisim manyetik alan çizgileri bobini kesecek şekilde hareketlendirilirse bobin üzerinde bir akım oluşur işte bu temel akımdır. Normal devre içi kullanımında oluşan bu magnetik çizgiler farklı şekillerde sarıldığında kendisi üzerine ters magnetik alan kuvveti uygulayarak üzerinden geçen akımı yavaşlatmıştır.
                 Bu sayede gecikmiş bir akım çıkıştan alınabilir. Bu durum yine kondansatörde olduğu gibi AC devrelerde kullanılır. Etrafında bulunan dielektrik madde ve kullanılan iletkenin özelliği bobinin özelliklerini belirler.
Bobinlerin Bağlantıları
                  Bobinlerin AC ve DC devrelerde birbirleriyle seri ,paralel veya hem seri hem paralel ( karışık ) bağlanmaları dirençlerin bağlantı özellikleriyle aynı ,kondansatörlerin bağlantılarıyla ters şekildedir. 
Seri Bağlantı
                   Bu bağlantıda bobinler birer ucundan birbirine eklenmiştir. Her bobinden aynı akım geçer. Toplam bobin endüktif reaktansı ( XL ) ve toplam bobin endüktansı ( L ) ise bobinlerin cebirsel toplamına eşittir. 
Paralel Bağlantı
                   Bu bağlantıda bobinlerin uçları birbirine bağlanmıştır. Her bobinden değeriyle orantılı olarak farklı akım geçer. Toplam bobin endüktif reaktansı ( XL ) ve toplam bobin endüktansı ( L ) ise bobinlerin bire bölümlerinin toplamına eşittir. 

Karışık Bağlantı
                   Bu bağlantıda bobinler seri ve paralel olarak bağlanmıştır.Toplam bobin endüktif reaktansı       ( XL ) ve toplam bobin endüktansı ( L ) ise paralel bobinlerin seriye çevrilip ( önce paralel kolların toplam değeri ) , seri bobinlerin cebirsel toplamına eşittir.   Aşağıda seri ,paralel ve karışık bağlantının şekilleri yer almaktadır: 
          
                 Doğru Akımda bobinler daha çok elektro mıknatıs olarak kullanılırlar. Makaraya sarılmış olan telden bir akım geçirildiği taktirde bobinin etrafında bir manyetik alan oluşur ,bu manyetik alandan rölelerde yararlanılır. Doğru Akımda bobinlerden sadece elektro mıknatıs olarak yararlanılmaz.Bobinler bir çok devrede çeşitli şekillerde kullanılırlar. Mesela TV devreleri , besleme kaynakları ,anten yükselteçleri ,radyo devreleri gibi ...Alternatif Akımda ise bobinlerden çok çeşitli şekillerde yararlanılır. 
                 AC yüksek gerilimi daha düşük gerilime çevirmek için kullandığımız TRANSFORMATÖRLER Büyük güçlü akımlar için yapılan KONTAKTÖR BOBİNLERİ ,elektrik üretiminde kullandığımız mekanik enerjiyi elektrik enerjisine çeviren GENERATÖRLER ve elektrik enerjisini mekanik enerjiye çevirmek için kullandığımız MOTORLAR da bobinler kullanılır.
                  Bu tip makinelerde bobinin kullanılmasının esası yine manyetik alana dayanır. Bir bobinin etrafındaki manyetik alan içinden bir tel geçirildiğinde bu tel de bir gerilim oluşur prensibi ile makinelerde manyetik alan kullanılır. Mesela Transformatörlerde; Primer ucuna verilen gerilim bu bobinde bir manyetik alan oluşturur.Elektriksel hiçbir bağlantısı olmayan sekonder ucunda ise bu manyetik alandan etkilenilerek daha düşük bir gerilim oluşur. Sekonder ucundaki bu gerilimin değeri giriş gerilimi ve sarım sayılarına bağlıdır.                                      

0 Views

Comments